„Не одам никаде“ е збирка раскази на Румена Бужаровска, оригинално објавена на македонски јазик во 2018 година во издание на „Или-или“. Преведена е на повеќе јазици и доби одлични критики како во Македонија, така и на меѓународно ниво.
Бужаровска - писателка, книжевна преведувачка и професорка – претходно ги има објавено збирките раскази „Чкртки“ (Или-или, 2007), „Осмица“ (Блесок, 2010), „Мојот маж“ (Или-или, 2014), збирката кратки фикции „Спиј“, како и студија за хуморот во книжевноста „За смешното: теориите на хуморот низ призмата на расказот“ (Блесок, 2012). Расказите ѝ се објавени во превод на англиски, хрватски, украински, српски и германски јазик. Во 2016 година беше прогласена за еден од најинтересните нови книжевни ликови во Европа од страна на Literary Europe Live.
Збирката „Не одам никаде“ содржи седум раскази кои ги истражуваат темите на идентитетот, сеќавањето, родот, иселувањето и имиграцијата. Писмото на Бужаровска е познато по мрачниот хумор и иновативните наративни техники, а „Не одам никаде“ не е исклучок.
Расказите во збирката се движат од надреални и апсурдни до прогонувачки и вознемирувачки, и често се структурирани на нелинеарни или фрагментарни начини.
Некои од расказите во „Не одам никаде“ се занимаваат со теми како што се неверството, осаменоста и потрагата по смисла во свет во кој често може да се чувствувате апсурдно и бесмислено. Други истражуваат поексплицитно политички теми, како што се економската емиграција, наследството од војната и насилството на Балканот или влијанието на неолибералниот капитализам врз поединците и заедниците.
Во разговор со Калиа Димитровска за Медуза, Бужаровска ќе рече: „Верувам дека книжевноста треба да биде израз на времето и просторот во кои е создадена. Идеите и приказните низ историјата се повторуваат, но тоа што ги прави единствени е специфичноста на просторот и на времето во кои се создавани. Во претходните збирки се занимавав со состојбите на патријархатот и транзицијата отсликани во нарушените меѓучовечки односи. Во Не одам никаде ја начнав и темата на економската миграција, поврзана со чувството на инфериорност кон Западот или пак чувството на супериорност од страна на западните дојденци. Не можеме да избегаме од оваа тема – сеприсутна е во нашите животи.“
Приказните во голема мера се инспирирани од искуствата на македонските имигранти кои живеат во другите делови на Европа и светот, како и од борбите и предизвиците со кои се соочуваат во обидот да се интегрираат во нови општества, додека сè уште се држат за своите културни корени.
Расказите на Бужаровска ги истакнуваат начините на кои луѓето кои биле принудени да ги напуштат своите домови и заедници, често се чувствуваат отуѓени и исклучени во нивната нова околина. Таа, исто така, ги истражува емоционалните последици што имиграцијата може да ги наметне врз семејствата, како и предизвиците во обидот да се навигира низ нова култура и јазик.
Истовремено, Бужаровска ги испитува и начините на кои имигрантите се способни да создадат нови заедници и конекции, често преку споделени искуства за загубата и раселувањето. Нејзините раскази се карактеризираат со длабока емпатија за борбите на оние кои биле принудени да ги напуштат своите домови и да побараат засолниште на друго место, како и посветеност на истражување на сложените и повеќеслојни искуства на имиграцијата.
Севкупно, „Не одам никаде“ е пример за храбро и имагинативно раскажување приказни, додека истовремено дава импресивен социјален и политички коментар.
Книгата е достапна во „Или-или“ и kupikniga.mk.
